Mensen laten ontdekken hoe zij kunnen floreren, als leiders van teams en organisaties en in hun persoonlijk leven. De sleutel daartoe ligt in hoe wij mensen en de wereld om ons heen ervaren. Want hoe wij met de realiteit van die ervaring omgaan, bepaalt ons gedrag en succes. De voorwaarden daarvoor scheppen we door meer helderheid en inzicht en het ontwikkelen van een ruimer handelingsrepertoire. Dat is waarvoor ik me inzet in elk van mijn activiteiten als executive coach, auteur en spreker, en meditatieleraar.
De grote uitdaging voor leiders is om hun organisaties echt van waarde te laten zijn voor de samenleving. In tijden – zoals nu – van complexe en diepgaande transformaties die zorgen voor grote onzekerheden, is dat niet eenvoudig. Om daar richting aan te kunnen geven moeten leiders meer laten zien dan inhoudelijke kennis en uitgebreide managementcompetenties. Ze moeten ook ten volle hun persoonlijke, menselijke kwaliteiten inbrengen. Als executive teamcoach help ik leiders en hun teams te ontdekken hoe zij hierin effectief kunnen zijn.
De sleutel daartoe ligt in hoe wij mensen en de wereld om ons heen ervaren en daarmee omgaan. Daar ligt dan ook het startpunt van gesprekken. Leiders richten de aandacht van mensen, teams en organisaties op wat de situatie van hen vraagt. In een interactief proces combineren zij daarbij de externe werkelijkheid die zich aan het ontwikkelen is met de interne vermogens en verlangens van de organisatie. Zo zorgen ze voor een voortgaande ontwikkeling van doel en missie. Leiders benoemen en verwoorden de waarde die de organisatie voor de samenleving kan hebben en inspireren en bemoedigen hun mensen om die waarde te realiseren.
In de gesprekken brengen we denken en voelen samen, zodat autonomie en innerlijke vrijheid als belangrijke grondstoffen voor bewust leiderschap de ruimte krijgen. Want vaak staan vooropgezette meningen, zorgen en vaststaande gedachtepatronen ons succes in de weg. Het herkennen en loslaten daarvan werkt bevrijdend, opent de intellectuele ruimte om anders en dieper te denken, en biedt zicht op een breder handelingsrepertoire.
Bij de gesprekken en de uitwerking daarvan in verandertrajecten zet ik mijn uitgebreide ervaring in leiderschapsrollen in, aangevuld met mijn kennis van en ervaring met de psychodynamiek in teams, de systeembenadering van organisaties, en op mindfulness gebaseerde cultuurverandering. Inzichten uit psychologie en neurowetenschap integreren we in leiderschap en strategisch management. De nadruk komt zo te liggen op de menselijke kwaliteiten die in het geding zijn, naast de noodzakelijke, organisatorische ontwikkelprocessen. Want echt leiderschap, vereist volledig mens-zijn.
Mijn blogs en podcasts, essays, artikelen en boeken hebben als verbindend thema wat er nodig is om van waarde voor de wereld te zijn. Dat kan gaan over ons persoonlijke, innerlijke leven, maar evengoed over onze politieke en sociale activiteiten als actief burger. Hoe we kunnen bijdragen aan een betere samenleving en hoe kunnen we onze verantwoordelijkheid vormgeven voor andere mensen en de kwetsbare planeet waarop we leven.
Bewust leiderschap, in de zin van externe omstandigheden doorgronden in combinatie met onze innerlijke reactie daarop, is een regelmatig terugkerend thema. Maar ook de vraag hoe we ons innerlijk kunnen blijven ontwikkelen door kennis, inzicht en oefening. Een manier van werken die zowel in de Griekse filosofie, met name bij de Stoïcijnen, als in Boeddhistische psychologie zijn basis vindt. En hoe verbinden we dat met activiteiten in de wereld om sociale en politieke systemen te bouwen en te onderhouden die het floreren van mensen en zorg voor de natuurlijke omgeving bevorderen.
De inspiraties voor mijn werk komen uit verschillende bronnen: Griekse en hedendaagse filosofie, Boeddhistische psychologie en filosofie, neurowetenschap en psychoanalyse, organisatiekunde en leiderschapsstudies, politiek-sociale theorie en kunst. Kritisch op zoek naar inspiratie voor ‘het goede leven’ en dogma’s vermijdend, valt het op hoeveel parallellen er zijn tussen de Griekse filosofen en de vroeg-boeddhistische teksten. En uit beide tradities komt niet alleen inspiratie voor innerlijk leven maar ook voor een op deugden gebaseerde omgang in het samenleven met elkaar.
Over deze thema’s schrijf ik blogs, publiceer ik podcasts en meditatieoefeningen en schreef ik artikelen, essays en drie boeken: Social Work in the Netherlands. Current developments (1994), Mindful Leiderschap voor effectieve teams en organisaties (2012) en Mindful Werken. In 8 stappen je werkdruk de baas (2013). Daarnaast gaf en geef ik er regelmatig lezingen over.
Meditatie lijkt op het eerste oog over ons innerlijk leven te gaan. Toch is dat maar ten dele waar. In de kern betekent mediteren oefenen in de omgang met onze ervaringen. Die bestaan uit onze waarneming van de wereld van binnenuit én van buitenaf – met onze reactie daarop – en dat bepaalt hoe we ons naar de wereld, naar anderen en naar onszelf toe opstellen en gedragen. Meditatie gaat dus altijd ook over de verbinding tussen ons innerlijk en de buitenwereld.
Als meditatiebegeleider help ik mensen om zicht te krijgen op denken en voelen, bewustzijn en reactiviteit. Door zicht te krijgen op reactiepatronen – in de vorm van vooropgezette meningen, zorgen en vaste denkwijzen – maken we ruimte voor autonomie en innerlijke vrijheid om vorm te geven aan ‘het goede leven’.
Vanuit mijn ervaring met Boeddhistische meditatiebeoefening in verschillende tradities (Theravada-Vipassana, Zen, Shambhala) en mijn opleiding tot meditatieleraar bij Bodhi College leg ik in mijn begeleiding enerzijds de nadruk op een goede verdieping en verbreding van de meditatiebeoefening (mindfulness), op de techniek zou je kunnen zeggen. En anderzijds besteed ik veel aandacht aan meditatie als het oefenen met het aangaan en verdiepen van sociale relaties. Daarbij vergelijk ik thema’s uit de klassieke Boeddhistische psychologie met de benadering van de Griekse Stoïcijnen. Zo kun je bijvoorbeeld mindfulness en de brahmavihara’s (vriendelijkheid, vreugde, compassie en evenwichtigheid) vergelijken de Stoïcijnse manieren om onze kalmte te vinden en emoties te reguleren in de omgang met anderen. Of de lokadhamma’s (de acht wereldse winden: winst en verlies, lof en blaam, pijn en plezier, goede en kwade reputatie) met oikeiosis, thuis zijn in de wereld. Een belangrijke inspiratiebron daarbij is voor mij de niet-religieuze manier van kijken van het seculiere boeddhisme, dat nauw tegen het Europese humanisme aan ligt.